تا همین چند ماه پیش بود که اعلام میشد بر اساس پیشبینیهای سازمان هواشناسی کشور به طور متوسط هر سال پنج میلیمتر از میزان بارشها در استان چهارمحال و بختیاری و به خصوص شهرکرد کاهش مییابد. هر چند این رقم را میتوان در یک پروسه زمانی درست دانست، اما حتماً بارشهای اخیر که این استان را در صدر بارشهای کشور قرار داده نشان میدهد مدیریت درست در هدایت آبها و حفظ آنها میتواند راهگشای بسیاری از کم آبیها و مهمتر از آن شکوفایی کشاورزی استان باشد.
در حال حاضر میزان سطح اراضی باغی و زراعی چهارمحال و بختیاری ۱۱۸ هزار هکتار و اراضی کشاورزی استان ۱۸۰ هزار هکتار است. مساحتی در حاصلخیزترین نقطه کشور که به خاطر آب و هوای مساعدش بهترین محصولات را به ثمر میرساند. چندی پیش رئیس سازمان جهاد کشاورزی چهارمحالو بختیاری با بیان اینکه استان با کم آبیهایی مواجه است، توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارشها در سطح استان، تغییر اقلیم، استفاده بیش از حد از مخازن زیرزمینی، عدم رعایت الگوی کشت مناسب، کمبود مواد آلی خاک و حجم ضایعات محصولات کشاورزی را از چالشهای بهرهوری آب در چهارمحال و بختیاری عنوان کرده و گفته بود: «رعایت الگوی کشت مناسب، توسعه روشهای نوین آبیاری، جلوگیری از خرد شدن اراضی، استفاده از فناوریهای نوین بهنژادی و بهزراعی، استفاده از ارقام مقاوم به خشکی و برنامهریزی برای استفاده از آبهای سطحی از اقدامات کوتاه مدت پنج ساله و ۱۰ ساله برای دستیابی به بهرهوری است.»
ذبیحالله غریب گفت: «کشت محصولات کم مصرف در مناطق خشک و نیمه خشک، توسعه کشتهای گلخانهای به جای کشتهای رو باز، استفاده از روشهای مدرن آبیاری، مدیریت و برنامهریزی صحیح، تعیین تکلیف چاههای غیرمجاز و تحویل حجمی آب به کشاورزان موجب افزایش بهرهوری بخش کشاورزی خواهد شد.»
جلوگیری از تبخیر با سدهای خاکی
با اینکه واژه کم آبی و خشکسالی برای بسیاری از مناطق ایران آنقدر تکراری و معمولی شده دیگر کسی حتی به بحرانهای ناشی از آن هم توجه نمیکند، اما نقاطی وجود دارند که نمیتوان به این راحتی پذیرفت مشکل کم آبی داشته باشند، چه رسد به هشدار و بحران و... چهارمحال و بختیاری از جمله این استانهاست که وقتی در فصول پر بارش آمارهای خوبی را به خود اختصاص میدهد دیگر نمیتوان حرفهای دیگر را در موردش پذیرفت. هر چند بر اساس تغییرات جوی سالانه به طور متوسط در شهرکرد پنج میلیمتر کاهش باران و از لحاظ دمایی نیم درجه به دمای هر سال این شهر افزوده میشود، اما به گفته کارشناسان و با بارشهای خوبی که انجام شده و در پیش است، اجرای طرحهای آبخیزداری و آبخوانداری میتوان راهحل خوبی برای برون رفت از مشکلات آبی چهارمحال و بختیاری ارائه کرد. بر اساس آمارها در حال حاضر ۵۶ هزار و ۲۲۷ هکتار در قالب ۵ /۴۷ درصد از اراضی چهارمحال و بختیاری به سامانه نوین آبیاری مجهز شده که جایگاه دوم کشور را در این زمینه به خود اختصاص داده است. همچنین براساس برنامه مشخص شده در خصوص تجهیز سامانه نوین آبیاری از سوی وزارتخانه، ۵ هزار و ۵۰۰ هکتار بوده که مسئولان استانی در صددند این میزان به ۸ هزار هکتار برسد. در این میان حدود ۲۴ هزار هکتار از اراضی شهرستان بروجن به سامانه نوین آبیاری مجهز شده است و راندمان آبیاری در استان از ۳۵ درصد به ۳ /۵۴ درصد رسیده است. اما پس از بارشهای بسیار خوب چند روز اخیر باید گفت: آبخیزداری و آبخوانداری راههای خوبی برای حفظ آبهای روان به شمار میآیند که میتواند کمک شایانی در حفظ آبهای موجود نماید. سدهای آبخیزداری و بندهای خاکی عامل تبخیر نیستند، زیرا ارتفاع این سدها از ۱۱ متر بیشتر نیست و مساحت پشت این سدها نیز بسیار ناچیز است. کف این سدها بتن تزریق نمیشود به همین علت آب به داخل زمین نفوذ و ماندگاری آب پشت سد کمتر از ۲ هفته است.»